عفونت قارچی دهان نوزاد (کاندیدا)

برفک دهان به علت عفونت قارچی کاندیدیا آلبیکنس ایجاد می‌شود و در عموم جامعه، تحت عنوان سفیدک دهان هم گفته می‌شود. این عفونت قارچی دهان باعث ایجاد ضایعات یا پلاک‌های سفید رنگ روی زبان و داخل لب‌ها و گونه‌ها و روی لثه‌ها و سقف دهان می‌شود که به صورت پراکنده و متعدد در داخل دهان پخش می‌شود.

این ضایعات معمولاً درد و ناراحتی در نوزاد ایجاد نمی‌کنند ولی گاه باعث احساس ناراحتی در مخاط دهان مانند سوزش خفیف داخل دهان و بی‌اشتهایی نسبت به شیر خوردن و یا درد خفیف داشته، همچنین التهاب خفیف مخاط دهان که باعث افزایش ترشحات دهانی در نوزاد و شیرخوار می‌شود ایجاد می‌کند. از طرفی این عفونت می‌تواند در قسمت‌های دیگر سیستم گوارشی هم منتشر شود

مقاله «برفک دهان یا کاندیدای دهان نوزاد» را در بخش مقالات آموزشی وبسایت دکتر نوزاد بخوانید.

متن ویدئو «عفونت قارچی دهان نوزاد (کاندیدا)»:

عفونت قارچی دهان نوزاد

با سلام خدمت، والدین عزیز و گرامی، امروزدر مورد عفونت قارچی دهان که یکی ازعفونت‌های شایع دوران نوزادی و شیرخوارگی هست صحبت خواهم کرد.

عفونت قارچی دهان یا کاندیدیاز دهان، توسط کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شود؛ که عامه به آن برفک دهان یا سفیدک دهان می‌گویند. کاندیدی‌ای دهان باعث یک سری ضایعات کوچک پلاک مانند سفید رنگ، در داخل دهان می‌شودکه به صورت متعدد و منتشر روی زبان سقف و داخل گونه‌ها و در لب‌ها ایجاد می‌شود و معمولاً هیچ درد، ناراحتی و یامشکلی برای نوزاد ایجاد نمی‌کند و در موارد شدید ممکن است، باعث افزایش ترشحات دهانی نوزاد شود و یا گاهی باعث سوزش دهان نوزاد شود و باعث بی اشتهایی وکاهش کیفیت تغذیه نوزاد می‌شود.

راه‌های انتقال عفونت قارچی به دهان نوزاد

عفونت قارچی دهان به علت انتقال مستقیم قارچ به داخل دهان است؛ که شامل موارد زیر هست:

• پستانک شیشه و سر شیشه آلوده
• نوک پستان مادر که آلوده به قارچ است
• دستهای آلوده مادر
• پستانک آلوده

همچنین مادرانی که درمان آنتی بیوتیک طولانی دریافت می‌نمایند، می‌توانند مبتلا به عفونت‌های قارچی بوده و عفونت را به نوزاد منتقل کنند و یا حتی شیرخوارانی که تحت درمان آنتی بیوتیک هستند، ممکن است مستعد به بروز عفونت‌های قارچی دهان در آینده باشند.

نکته: در نوزادانی که تحت زایمان طبیعی متولد شده‌اند و مادر از قبل مبتلا به عفونت قارچی ژنیتال بوده و درمان نشده باشد؛ دراین صورت این نوزادان مستعد عفونت قارچی دهان هستند.

درمان عفونت قارچی دهان

درمان عفونت قارچی دهان به این صورت است که باید نوزاد و منبع تغذیه او حتماً در یک زمان درمان شوند. اگر شما فقط نوزاد را با قطره نیستاتین درمان کنید، درمان شما ناقص خواهد بود چرا که، یا عفونت کاملاً رفع نمی‌شود و به صورت مزمن و طولانی مدت در دهان نوزاد با درجات خیلی کمی ممکن است وجود داشته باشد؛ دوما” اگر تمام ضایعات دهانی نوزاد هم کاملاً پاک شود، مجدد بعد از چند روز یا هفته احتمال عفونی شدن دوباره دهان توسط آن قارچ وجود داشته و نیاز به درمان مجدد دارد.

لذا درمان را به صورت همزمان در نوزاد و منبع تغذیه به روش زیرانجام دهید:

هر ۶ ساعت یک میلی لیتر بعد از تغذیه، برای ۱۰ تا ۱۴ روز

به این صورت که نوزاد را تحت درمان قطره‌های نیستاتین هر ۶ ساعت یک بار یک میلی لیتر یعنی حدود ۱۵ قطره داخل دهان نوزاد پخش می‌کنیم در هنگام درمان ممکن است مقداری دارو از دهان نوزاد خارج شود که مشکلی ندارد و آغشته شدن دهان نوزاد به دارو کافی است، شایدنوزاد دارو را بلع کند که هیچ مشکلی ندارد.

استفاده از دارو بهتر است بعد از اتمام تغذیه نوزاد باشد و مدت درمان دارو هم معمولاً بین ۱۰ تا ۱۴ روز است ولی در مواردی که زودتر ضایعات دهانی بعد از چند روز از دهان بطور کامل پاک می‌شود، شما می‌توانید پس از ۴ روز از پاک شدن کامل دهان، ۴ روز دیگر درمان با دارو را ادامه دهید و پس از آن درمان را قطع کنید.

ضدعفونی شیشه و سر شیشه نوزاد

روش ضدعفونی کردن شیشه و سرشیشه

• شستشو با آب و صابون بعد از هربار تغذیه
• خشک کردن فوری وکامل
• قرار دادن در معرض آفتاب
• شستو با ماشین ظرفشویی (با مد استریل و یا دمای بالا که بیش از ۷۰ درجه باشد)
• قرار دادن در آب در حال جوش (به مدت ده دقیقه)

نکته: بعد از خشک کردن تا سه ساعت استفاده نشود، برای رفع کامل رطوبت.

نکته: استفاده از نور آفتاب برای ضد عفونی کردن و تمیز کردن شیشه، سر شیشه، پستانک‌ها و همچنین داشتن چند شیشه و سر شیشه خیلی مهم است، بدلیل اینکه شما زمان زیادی برای تمیز کردن این شیشه‌ها و سرشیشه‌ها لازم دارید، پس از چند شیشه مختلف در طی روز باید استفاده کنید.

دقت داشته باشید که هنگام شستشو اجزای شیشه شیرباید از هم جدا شوند.

اجزای شیشه شیر عبارتند از:

۱-درپوش شیشه شیر

۲- سری شیشه شیر

۳-بطری شیشه شیر

۴-بطری شیشه شیر

درمان نوک سینه آغشته به قارچ

برای درمان نوک پستان مادر از کرم‌ها و پمادهای مایکونازول و یا نیستاتین استفاده می‌شود ولی توصیه می‌شود و بهتر است، از ژل‌های مایکونازول دهانی که برای عفونت‌های قارچی دهان کاربرد دارد از آن برای درمان نوک پستان هم استفاده شود. چرا که اگر مقدار کمی هم وارد دهان نوزاد شد، مضر نباشد.

روش استفاده به این صورت است که هر ۶ ساعت یکبار ژل را بر روی نوک پستان خود بمالید و این کار را بهتر است بعد از تغذیه نوزاد انجام دهید. همچنین قبل از هر نوبت شیردهی، نوک پستان را با آب خالی تمیز نمایید. بهتر است از صابون برای شست شو استفاده نشود، زیرا چربی‌های مفید روی پستان ممکن است پاک شوند و خشکی نوک پستان ایجاد شود.

در طول مدت زمان مصرف ۱۰ تا ۱۴ روزه مصرف ژل:

• نوک سینه در معرض هوای آزاد باشد
• از رطوبت و گرمای زیاد دور باشد
• پوشش زیاد نداشته باشد
• از پوشش‌های پلاستیکی استفاده نشود

رعایت موارد فوق باعث روند بهبودی بهتر نوک پستان می‌گردد.

در مادرانی که عفونت نوک سینه قارچی دارند، ممکن است قرمزی، سوزش و خارش نوک سینه داشته باشند و یا در هنگام تغذیه نوزاد، درد و سوزش و تیر کشیدن در نوک سینه و یا خود پستان دیده شود.

در مواردی که عفونت شدید است، شاید لازم باشد داروهای خوراکی هم برای مادر استفاده شود.

پیشگیری از عفونت‌های قارچی دهان نوزاد

در مورد پیشگیری از عفونت قارچی دهان شیرخوار و نوزاد همان‌طور که توضیح داده شد، بهداشت دهان و دست‌ها بسیار مهم است، همچنین بررسی روزانه دهان نوزاد ازنظر ضایعات سفیدی که مشکوک به قارچ است و بهداشت دست‌ها قبل از هر نوبت تغذیه نوزاد الزامی است.

بعد از هر دفعه تعویض پوشک نوزاد دست‌ها حتماً باید با صابون شسته شود. از شیشه‌ها و سر شیشه‌هایی که قدیمی هستند زیاد استفاده نشود.

از شیشه و سر شیشه و به مدت بیش از دو ماه استفاده نکنید، زیرا باعث تجمع آلودگی میکروب‌ها و قارچ‌ها بر روی آن می‌شود.

نکته: در نوزادانی که مبتلابه عفونت قارچی هستند مشاهده ناحیه مقعد و باسن آن‌ها خیلی مهم است، چراکه ممکن است آلودگی و عفونت قارچی در پوست ظاهر شود که علت آن انتقال قارچ از طریق سیستم گوارشی به ناحیه مقعد هست که عفونی شدن پوست منطقه به‌صورت ضایعه‌های قرمز منتشر، یا به‌صورت قرمزی یک دست در ناحیه باسن دیده می‌شود و برای درمان آن از کرم‌ها و پمادهای ضد قارچ مثل نیستاتین استفاده می‌شود.

نکته: سفیدی روی زبان همه نوزادان فقط مربوط به عفونت قارچی نیست و نوزادانی سالمی هستند که روی زبان آنها سفید است و این می‌تواند طبیعی و نیاز به درمان نداشته باشد.

و این‌ها نوزادانی هستند که زبان شیری یا میلک تانگ دارند و این اصطلاح برای نوزادان معمولی دیده می‌شود که ممکن است مقداری رسوب شیر بر روی زبان آنها به‌تدریج ایجاد شود که در این حالت زبان سفیدرنگی دارند و به‌صورت منتشر یک‌لایه نازک سفیدی ممکن است دیده شود چه با شیر مادر و یا شیر خشک تغذیه شوند.

البته نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند این مشکل ممکن است شدیدتر و بیشتر باشد؛ بنابراین زبان شیری مشکلی برای نوزاد ایجاد نمی‌کند و باعث سوزش، درد، ناراحتی یا ترشحات زیاد در دهان نوزاد نمی‌شود و تغذیه را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، لذا درمانی نیاز ندارد و هیچ ارتباطی با عفونت قارچی ندارد.

تفاوت زبان شیری با عفونت قارچی

در عفونت قارچی

• پلاک‌های متعدد و منتشر در تمام قسمتهای دهان می‌تواند باشد.
• پاک کردن سفیدی یا عفونت قارچی دشوار و یا ناممکن است.
• عفونت هم‌زمان پوست یا پوشک، باسن یا معقد می‌تواند دیده شود.
• علائم ترشحات افزایش یافته دهان و سوزش خفیف دهان و کمی بی‌اشتهایی می‌تواند دیده شود.

در زبان شیری

• سفیدی روی زبان صاف و یکدست است و فقط روی زبان است.
• می‌توان آن را از روی زبان پاک کرد و درد یا علامتی ندارد.
• عفونت قارچی پوست در باسن معمولاً دیده نمی‌شود.

پس به والدین توصیه می‌شود که نگران نباشند درباره زبان شیری هیچ اقدام و درمان خاصی لازم نیست ولی اگر بعضی از والدین خواستند ضایعات لایه‌های سفید شیری را از روی زبان پاک کنند می‌توانند، یک دستمال استریل بر روی انگشت خود ببندند و خیلی آهسته شروع به تمیز کردن آن کنند، به‌تدریج مقدار آن کم می‌شود و شاید هم پاک شوند.

بعضی از نوزادان این زبان شیری را بیشتر دارند و شامل نوزادانی است که در هنگام تغذیه زبان خود را نمی‌توانند خوب حرکت دهند و یا زبانشان به سقف دهان نمی‌خورد و به‌صورت طبیعی برس نمی‌شود. این نوزادان، نوزادانی هستند که تایتانگ دارند، یعنی باندی زیر زبان دارند که زبان آنها را برای حرکت دادن محدود نموده و یا سقف دهان آنها مقداری قوس داشته باشد و زبان کاملاً به سقف دهان نمی‌چسبد و شیر روی زبان در طی روز به‌طور طبیعی پاک نمی‌شود؛ بنابراین در آنها ممکن است زبان شیری بیشتر دیده شود ولی همانطور که گفته شد مشکل و نگرانی ندارد.

خوشحال هستم که تا انتهای این ویدیو با اینجانب همراه بودید، امیدوارم که به سؤالات یا ابهامات شما درزمینه عفونت قارچی دهان و یا زبان سفید نوزاد پاسخ داده باشم.