کولیک یا قولنج شیرخواران

توجه

اگر مادران گرامی ‌بدانند که تمام گریه‌هایی که یک نوزاد و یا شیرخوار دارد، بعلت کولیک و یا قولنج نوزادی نمی‌باشد و باید به مسائل دیگری هم در این دوره سنی توجه نمود حتما مطالعه این مقاله را از دست نخواهند داد. نوزادان زیادی را تحت عنوان قولنج نوزادی و یا کولیک به کلینیک من مراجعه کرده و پس از ویزیت نوزاد مشخص شد که گریه و بی‌قراری نوزاد ناشی از کمبود دریافت شیر و گرسنگی بوده، و یا به علت آلرژی نوزاد به شیر بوده است.

اگر می‌خواهید با علل ‌ایجاد کولیک و روش‌های مدیریت و برخورد با آن آشنا شوید، این مقاله حرفه‌ای را از دست ندهید.

 

تشخیص کولیک نوزادی و یا قولنج نوزادی بر اساس علائم و نشانه‌های آن و با توجه به سن نوزاد و معاینه و شرح حال دقیق از سیر گریه‌ها انجام می‌شود و معمولاً باید مشکلات یا بیماری‌های دیگر در نوزاد توسط پزشک رد شده باشد.

گریه‌های کولیکی ویژگی‌های خاصی دارد که باید مادر با آن آشنا باشد.

اگر مادران گرامی‌بدانند که گریه‌های کولیک نوزادی در فرزندشان به عنوان بیماری محسوب نمی‌شود و حتی یک روند فیزیولوژیک یا طبیعی می‌تواند باشد. همچنین هیچ خطر و یا عوارضی به صورت حاد و یا دراز مدت در نوزاد ‌ایجاد نمی‌نماید، آنگاه والدین می‌توانند دوران شیرخوارگی فرزندشان را با اطمینان خاطر و آرامش بیشتری پشت سر گذاشته و با ارتقاء آگاهی خود در مراقبت نوزاد و برخورد با این شرایط موقت او، نقش مهمی‌ در سلامت جسمی‌و روحی نوزاد و خانواده خود داشته باشند.

 

 

 

 

سوالاتی که در پایان این مقاله قادر به پاسخگویی آن می‌باشید:

• کولیک چه مشکلاتی را برای نوزاد یا والدین می‌تواند ‌ایجاد کند؟

• والدین چه اقدامات مفیدی برای کاهش گریه و ناراحتی نوزاد کولیکی می‌توانند انجام دهند؟

• جهت پیشگیری و یا کاهش بروز کولیک نوزاد به چه نکاتی باید توجه کرد؟

 

کولیک چیست؟

کولیک نه یک بیماری است، بلکه یک روند تکاملی پر سر و صدا در دوران شیرخوارگی است که می‌تواند طبیعی یا (فیزیولوژی) هم باشد ولی والدین را بسیار مضطرب و آشفته کرده از این که نوزادشان چه مشکلی دارد؟ و باید چه بکنند؟ در حالی که اگر والدین بدانند این روند فیزیولوژی و طبیعی و تطابق سیستم گوارشی که در شیرخواران شایع است، هیچ خطری برای نوزادشان ندارد و خود به خود طی ۳ تا ۴ ماه و گاهی تا ۵ ماه رفع می‌شود، آنگاه فقط نیاز به یک صبر و آرامش و اطمینان دارد تا بتوانند این دوره پر تنش را راحت‌تر سپری کنند.

کولیک نوزادی می‌تواند از نوع خفیف تا شدید دیده شود. طیفی از علائم و گریه‌های خفیف و کم، و یا تا علائم بسیار شدید، گریه‌های طولانی و شدید در نوزاد بروز نماید. همانند رشد قدی کودکان که می‌تواند بدون همراهی با درد استخوان و یا همراه با دردهای استخوانی گذرا باشد.

 

کولیک یک ترم یا واژه‌ای است که برای بیان گریه‌های شدید و طولانی بدون علت در یک نوزاد سالم، که به سختی می‌توان آن را ساکت کرد؛ استفاده می‌شود. ۱۰ تا ۴۰ درصد از شیرخواران و نوزادان می‌توانند مبتلا به کولیک بشوند، ولی عملاً در کلینیک‌ها بیشتر از ۵۰ یا ۶۰ درصد از شیرخواران درگیر این مشکل هستند. نوزادان و شیرخواران چند ماهه ابتدای تولد به صورت طبیعی در طی روز ممکن است یک تا سه ساعت گریه داشته باشند ولی نوزادان کولیکی معمولاً بیشتر از این مقدار در طی شبانه روز گریه دارند.

کولیک تعریف‌های مختلفی دارد مانند:

گریه‌های شدید در شیرخوار کمتر از سه ماه که دلیلی برای آن پیدا نمی‌شود و احتمالاً با منشا درد شکمی‌است.

ولی تعریف استاندارد کولیک در حال حاضر گریه طولانی به مدت «بیشتر از سه ساعت در طی شبانه روز» و «بیشتر از سه روز در هفته» و «بیشتر از سه هفته پشت سر هم» می‌باشد. تا سن سه ماهگی شیرخوار حدود ۶۰ درصد بیماران به طور خود به خود بهبود یافته و تا چهار ماهگی ۹۰ درصد آنها بهبود می‌یابند.

 

 میزان بروز کولیک در نوزادان

در نوزادانی که با شیر مادر و یا شیر خشک تغذیه می‌شوند و در نوزادان ترم (رسیده) و پر ترم (نارس کمتر از ۳۷ هفته حاملگی) و دختر و پسر به یک میزان می‌باشد. ولی گاهی در فرزندان اول بیشتر دیده می‌شود. میزان بروز در ۶ هفته اول تولد بیشتر از سن ۶ تا ۹ هفتگی است.

شروع بی‌قراری نوزادی و گریه‌های او از ۳-۴ هفتگی بعد از تولد می‌باشد. و به تدریج ممکن است علائم کولیک تا هفته ۴ و ۶ بعد از تولد تشدید یابنده باشد، ولی به تدریج بعد از سه یا چهار ماه از تولد اغلب موارد کولیک نوزادی خود به خود بهبود می‌یابد.

 

علت و مکانیسم ‌ایجاد کولیک

علت و مکانیسم ‌ایجاد کولیک در نوزادان تا کنون به صورت واضح مشخص نشده است. ولی تئوری‌ها و عوامل زمینه ساز، تشدید کننده، یا مرتبط با آن را به این صورت در منابع معتبر ذکر گردید‌ه‌اند:

۱- روش تغذیه نامناسب

به علت روش تغذیه نامناسب و تکنیک غلط شیردهی از جمله تغذیه در زمان‌های نامناسب و یا دیر شیر دادن به نوزاد و زمان بندی ساعتی در تغذیه بدون توجه به تمایل شیرخوار، و یا بعلت گرفتگی بینی نوزاد در زمان تغذیه، و یا بعلت دادن حجم زیاد شیر به نوزاد؛

 

۲- بلع هوای زیاد در زمان تغذیه

بلع هوای زیاد در زمان تغذیه بطوری که در حین گریه نوزاد هوای زیادی بلع می‌گردد و باعث پر گاز شدن معده و روده می‌شود و نتیجتا لازم می‌باشد نوزاد را بیشتر از معمول به صورت ایستاده بغل نمود تا کمک به تخلیه هوای معده شود؛

 

۳- عدم تکامل کافی در سیستم گوارشی و روده‌ها و سیستم عصبی

عدم تکامل کافی در سیستم گوارشی و روده‌ها و سیستم عصبی مرتبط با آن که باعث افزایش جذب مولکول‌های درشت و مواد آلرژن از روده می‌شود، همچنین عدم توانایی در جذب کامل قندها در روده باعث تولید گاز زیاد در روده می‌شود و می‌تواند باعث اسپاسم معده و روده و در نهایت درد در نوزاد شوند؛

 

۴- آلرژی و عدم تحمل نوزاد به غذاهای جدید مصرفی مادر

آلرژی و عدم تحمل نوزاد به غذاهای جدید که توسط مادر مصرف می‌شود و یا حساسیت به پروتئین‌های شیر گاوی، و نیز مصرف مواد محرک مثل سیگار، قهوه، ادویه و یا شیر، یا سبزیجات و میوه جات به میزان زیاد آجیل و مغز‌های گردو بادام. . . . و به طور کلی سبک زندگی مادر (لایف استایل) در دوران بارداری و شیردهی؛

 

۵- پاسخ نوزاد به تنش‌های روزانه و محرک‌های محیطی

کولیک می‌تواند در حقیقت پاسخ نوزاد به تنش‌های روزانه باشد که از جمله محرک‌های محیطی نوری، صوتی و افزایش تحریکات فیزیکی و لمسی به نوزاد و یااز طرف دیگر حتی کمبود محرک‌های خارجی بر نوزاد بعلت بی‌توجهی مادر به او می‌تواند باشد.

پاسخ نوزاد به ین موارد فوق، در عصر و شب به صورت گریه‌های طولانی و شدید نمود می‌کند که این نیز ارتباط با لایف استایل مادر و خانواده دارد.

 

۶- استرس‌های مراقبتی از نوزاد

کولیک می‌تواند ناشی از استرس‌های مراقب نوزاد باشد؛ به طوری که بعلت تعامل و واکنش والدین با گریه نوزاد و همچنین بالعکس یعنی بعلت تعامل نوزاد با والدین نیز می‌تواند باشد.

 

به این معنا که وضعیت خلق و خوی نوزاد و پاسخ نوزاد به اقداماتی که والدین در ارتباط با گریه او انجام می‌دهند در یک سمت، و از طرف دیگر وضعیت روحی روانی والدین و آستانه تحمل و تحریک پذیری والدین و خلق و خوی والدین و واکنش و اقدام آنها در قبال گریه نوزاد و حس آنها به گریه فرزندشان از طرف دیگر، همه با هم می‌تواند تولید انرژی و اتمسفر مثبت و یا منفی در آن زمان‌ایجاد کرده به طوری که وجود افسردگی‌ها و استرس‌های مختلف در مادر و یا خانواده و اجتماع اثرات منفی در احساسات نوزاد‌ ایجاد کرده و باعث اضطراب و نگرانی‌هایی در نوزاد بنماید.

که در نهایت باعث‌ایجاد گریه‌های شدید در نوزاد به علت واکنش او به خستگی‌ها یا استرس و یا هیجانات عاطفی و یا اضطراب‌ها می‌شود.

 

۷- عدم تعادل میکروب‌های مفید و مضر دستگاه گوارش نوزاد

عدم تعادل میکروب‌های مفید و مضر روده‌ای و معده در سیستم گوارشی نوزاد؛ به‌طوری‌که کلونیزاسیون یا حظور میکروب‌های مضر در روده نوزاد افزایش یافته و یا کمبود وجود میکروب‌های مفید مانند بیفیدوباکتر‌ها در روده ‌ایجاد می‌شود، به عبارتی نوزادان مبتلا به کولیک، فلور باکتریایی روده متفاوتی در مقایسه با نوزادانی دارند که به کولیک نوزادی دچار نیستند. که این مورد نیز در ارتباط با فلور طبیعی (میکروب‌های روتین ساکن در بدن، که در هر فردی یا جامعه می‌تواند فرق داشته باشد) خانواده و یا جامعه نوزاد می‌باشد؛ و این مورد نیز با لایف استایل مادر و خانواده ارتباط دارد.

 

۸- میگرن زودرس

کولیک نوزادان می‌تواند یک نشانه‌ای از نوعی میگرن زودرس باشد.

 

۹- سیگار کشیدن مادر

کولیک نوزادی در شیرخوارانی که مادرشان حین بارداری و یا بعد از زایمان سیگار می‌کشند بیشتر دیده می‌شود

 

همانطوری که ملاحظه کردید کولیک یک مشکل مولتی فاکتوریال (چند عاملی) است یعنی عوامل مختلف و زیادی در آن می‌توانند نقش داشته باشند.

 

گریه‌های نوزاد کولیکی چه خصوصیاتی دارند؟

بر اساس‌ این ویژگی‌ها و خصوصیات دردهای کولیکی نوزاد، می‌توان متوجه شد که گریه نوزاد مربوط به کولیک می‌باشد و یا ممکن است مشکل دیگری در کار است.

۱- شروع ناگهانی و آغاز مشخصی داشته و ربطی به وضعیت یا فعالیت قبل از گریه در نوزاد ندارد بطور مثال ممکن است تا چند دقیقه پیش نوزاد کاملاً خندان بوده و یا خوابیده بوده و یا به راحتی شیر می‌خورده ولی به صورت ناگهان گریه‌ها شروع شده و شدید و طولانی می‌شود.

۲- وقوع گریه‌ها در عصر و شب بیشتر از زمان‌های دیگر است. و معمولا تقریبا در ساعات مشخص و یکسانی شروع و تکرار می‌شود. ولی گاه در ساعات دیگر هم ممکن است دیده بشود.

۳- صدای گریه‌ها بلندتر و شدیدتر از گریه معمولی و یا گریه‌های ناشی از گرسنگی می‌باشد و مادر، آن صدا را ناراحت کننده‌تر و بدتر می‌داند، مثل جیغ زدن ناشی از درد، و مشکل نوزاد به صورت گریه‌های طولانی در هر نوبت و مکرر در طی روزها و هفته‌ها می‌باشد. در زمان حمله گریه، گریه‌ها با صدای بلند و نامنقطع و مداوم است. آرام کردن نوزادان کولیکی بسیار دشوار است.

۴- انگشتان و دست‌ها مشت شده است بازوها به حالت بسته و جمع شده و زانو‌ها هم در شکم جمع شده و یا مرتب حرکت می‌دهد. صورت قرمز و گاه دور لب‌ها سفید و همچنین اتساع و برجسته شدن شکم و سفت بودن شکم دیده می‌شود و گاه حالت قوسی به عقب در ناحیه پشت در حین گریه مشاهده می‌شود.

۵- در زمان‌های گریه کولیکی، نوزاد از شیر خوردن امتناع می‌کند و مرتب دست‌ها و پاهایش را جمع کرده و شکم او پر باد و سفت می‌باشد در حالیکه در فواصل بین گریه‌ها، نوزاد به نظر سالم و سرحال و خوشحال می‌رسد و اشتهای خوبی دارد. وزن گیری خوب دارند. نه اسهال است و نه مدفوع سفت دارد.

۶- نوزاد حین گریه کردن بلع مکرر هوا داشته و پس از دفع مدفوع و یا گاز روده، گریه‌های نوزاد بهتر و کم تر و آرام می‌شود. معمولاً دفع مکرر گاز دارند.

۷- آرام کردن نوزاد بسیار دشوار است. گریه و بی‌قراری نوزاد با صداهای سفید (White noises) آرام می‌شود (صدای ماشین لباسشویی، سشوار، جاروبرقی، صداهای ثابت و پایدار، موزیک آرام، صدای ضربان قلب) یا گاه با سواری دادن نوزاد با اتوموبیل ساکت می‌شود. ولی نوزادی که دچار بیماری است یا مبتلا به مشکل جدی می‌باشد، معمولا با این اقدامات صدای سفید یا اتوموبیلرانی ساکت نمی‌شود و نمی‌خوابد.

۸- معاینه نوزاد توسط پزشک نرمال می‌باشد و نوزاد دچار بیماری (ریفلاکس معده و مری، آلرژی به شیر، تب، عفونت و . . . ) نبوده و رشد و تکامل خوب و نرمال دارند. وزن گیری نوزاد خوب می‌باشد.

 

باید بدانید که تمام علائم و ویژگی‌های کولیک در نوزاد بر اساس خلق و خوی نوزاد و والدین و تعامل آنها با یکدیگر در زمان گریه کردن نوزاد می‌تواند متفاوت باشد و یا تغییر کند. همچنین حس والدین و آستانه تحمل آنها در زمان گریه نوزاد، در شکل و شدت علائم کولیک تاثیر دارد. همینطور روابط خانوادگی و فرهنگ خانواده و نیز مشکلات روحی و عاطفی در مادر و خانواده و لایف استایل آن‌ها در بروز شدت و علائم کولیک نوزادی می‌تواند موثر باشد.

کولیک نوزادی قابل پیشگیری نیست ولی می‌توان با آگاهی بیشتر مدیریت بهتری برای آن انجام داد به طوری که در نوزاد باعث کاهش شدت علائم گردد و همچنین برای والدین کاهش تنش‌ها و نگرانی‌ها بشود.

 

 

تشخیص کولیک نوزاد

تشخیص کولیک نوزادان توسط پزشک انجام می‌شود، تشخیص بر اساس شرح حال خوبی که پزشک می‌گیرد و نیز معاینه نوزاد جهت رد نمودن بیماری‌های احتمالی در نوزاد می‌باشد. همچنین با دادن یک سابقه مناسب که توسط والدین به پزشک داده می‌شود به تشخیص نزدیک می‌شویم.

بهتر است قبل از اینکه فرض کنید کودک شما مبتلا به کولیک است، به دنبال علائم بیماری‌های دیگر باشید و آنها را رد نماییم. علل دیگری هم برای گریه‌های شدید نوزادی وجود دارند که از جمله این علل از مشکلات ساده مانند گرسنگی و دمای بالا محیط، گرفته تا علل بیماری‌های خفیف و یا شدید، مثل وجود مژه در چشم یا عفونت‌های نوزادی و یا حساسیت به پروتئین شیر گاو موجود در شیر خشک (علائم آن: دیدن لکه‌های خون در مدفوع شیرخوار، اسهال، بالا آوردن مکرر شیر، یبوست، اگزمای پوستی، تنفس صدادار. )

 

برای اطلاعات بیشتر لطفا به مقاله علل گریه نوزادان مراجعه نمایید.

 

خطر و صدمات و عوارض کولیک در نوزاد

هیچ خطر و یا صدمه و یا عارضه‌ای به علت کولیک نوزادی در وی، چه به صورت زودرس و یا دیررس در اینده ‌ایجاد نمی‌شود، تنها مشکلی که ممکن است ‌ایجاد شود آشفتگی روحی و عصبی و اضطراب و یا احساس افسردگی در مادر و والدین و در نتیجه کاهش و یا توقف شیردهی توسط مادر می‌باشد.

 

از طرفی بعضی از والدین ممکن است در طی فرایند آرام کردن نوزاد خود در زمان گریه کردن او به علت ‌ایجاد تنش و استرس در مادر ناخواسته صدماتی به نوزاد بزنند، لذا نباید در شرایطی که مادر یا فرد مراقب نوزاد تحت استرس و یا تنش عصبی قرار دارد، مجبور به نگهداری نوزاد کولیکی بشود و ناخواسته و یا اشتباها به نوزاد صدمه وارد نماید از جمله رفتار‌های خشن و یا تکان دادن‌های شدید نوزاد که تحت عنوان سندروم تکان‌های شدید نوزاد (shaken baby syndrome) نام برده می‌شود.

 

برای درمان کولیک در نوزادان چه باید کرد؟

۱- آرامش والدین و مادر نوزاد

شاید بهترین اقدام در قدم اول آرام کردن والدین و مادر بوده و به آنها اطمینان داده شود که این مشکل خطری برای نوزاد نداشته و خود به خود رفع خواهد شد و نوزاد آنها بیمار نمی‌باشد. و در حین آرام کردن نوزاد باید بر خود مسلط بوده و آرامش داشته باشند. برخورد با نوزاد کولیکی برای مادر یا والدین استرس‌زا می‌باشد و آن‌ها نیاز به آرامش و استراحت برای ادامه مراقبت از نوزاد دارند همچنین بهتر است افراد فامیل هم در نگهداری مراقبت و آرام کردن نوزاد به مادر کمک نمایند. البته از تغییر مکرر و متعدد مراقبین نوزاد بهتر است اجتناب شود. اگر هیچ کس دیگری برای کمک به شما در دسترس نیست و شما در حال حاضر بسیار خسته و عصبی از گریه‌های طولانی هستید پس، اطمینان حاصل کنید که کودک شما در امان است و برای دقایقی به اتاق دیگری بروید. خود را از گریه‌های کودک خود دور کنید. گریه کردن به کودک شما آسیب نمی‌رساند.

 

۲- آگاهی درباره کولیک نوزادان

باید بدانید که درمان مشخصی و قطعی برای کولیک نوزادی وجود ندارد.

 

۳- معاینه توسط پزشک در جهت رد سایر بیماری‌ها

توصیه می‌شود که نوزاد توسط پزشک یک نوبت معاینه شده و در جهت رد کردن بیماری‌های احتمالی در نوزاد معاینه و شرح حال گرفته شود و از جمله ریفلاکس معده مری و حساسیت به پروتئین‌های شیر و عفونت‌ها و فتق‌های کشاله ران و مشکلات ادراری و درد چشم و گوش و . . . رد شوند. البته تمام این بیماری‌ها معمولاً علائم دیگری غیر از گریه هم به همراه خواهند داشت.

 

۴- اصلاح تکنیک‌های شیردهی

برای اصلاح تکنیک‌های شیردهی مادر به نوزاد، به جهت جلوگیری از بروز کولیک باید از انجام کارهایی اجتناب نمایید؛ مانند:

الف- دیر شیر دادن به نوزاد در حالی که او گشنه است؛

ب- بی توجهی در تخلیه هوای معده پس از تغذیه؛

ج- تغذیه بیش‌از حد نوزاد (یا over feeding)؛ که معمولا ۱۵ الی ۲۰ دقیقه تغذیه برای نوزاد کافی است؛ البنه بشرط کافی بودن شیر سینه و یا سر شیشه مناسب.

 

حجم شیر دریافتی مناسب توسط نوزاد با سن ۱-۲ هفته در طی ۲۴ ساعت معمولاً حدود ۱۵۰ یا ۱۶۰ میلی‌لیتر (یا سی‌سی) برای هر کیلوگرم از وزن بدن نوزاد می‌باشد. به طور مثال برای نوزاد ۴ کیلوگرم ۶۰۰ تا ۶۵۰ میلی لیتر در شبانه روز می‌تواند کافی باشد که به طور متوسط می‌توان به نوزاد هر دو یا سه ساعت ۵۰ تا ۸۰ میلی‌لیتر داده شود.

یک نکنه مهم این است که نوزادان با دردهای کولیکی در منزل گاه توسط مادر بطور اشتباه جهت آرام کردن نوزاد تحت تغذیه زیاد و مکرر قرار گرفته و همین مسئله باعث تشدید علائم و دل درد بیشتر نوزاد به علت تغذیه زیاد و تولید گاز بیشتر و اتساع شکم درنوزاد می‌شود. و این نه تنها باعث گریه بیشتر و طولانی شدن دوره کولیک شیرخوار می‌شود بلکه باعث استفراغ مکرر و افزایش وزن بیش از حد در نوزاد می‌شود.

 

د- جلوگیری از بلع هوای اضافی در حین تغذیه (با استفاده از قرار دادن نوزاد در وضعیت نیمه نشسته در زمان شیر دادن و یا استفاده از شیشه‌های شیر مخصوص برای کاهش بلع هوا حین تغذیه)، مانند شیشه شیر منحنی شکل یا ضد کولیک و توجه به سرشیشه با سوراخ مناسب (نه گشاد و نه تنگ).

تغذیه سریع توسط سر شیشه‌های با سوراخ گشاد و همچنین تغذیه‌های طول کشیده توسط سرشیشه‌های با سوراخ تنگ می‌توانند باعث دل درد و قولنج نوزاد بشوند، زیرا باعث بلع هوا در طی زمان تغذیه می‌شود.

 

هـ – در صورت استفاده از فرمولا؛ دمای آب مخلوط شده با شیر خشک باید گرم و مانند دمای بدن باشد. پوزیشن و وضعیت شیر دادن به نوزاد باید به صورت نیمه نشسته باشد مانند تغذیه با سینه مادر، و یا در موارد خواص آلرژی به شیر که با مشاوره پزشک انجام می‌پذیرد از تغییر نوع شیر خشک معمولی نوزاد به نوع شیر خشک کم آلرژی (HA) استفاده نماییم.

۵- حساسیتهای غذایی

اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌نماید، بنابراین مادر باید توجه کند که چه میخورد و چه می‌نوشد چرا که اغلب خوراکی‌های مادر می‌تواند به بدن نوزاد منتقل شود و بر او تاثیر بگذارد. از مصرف زیاد مواد آلرژن مثل ادویه جات تخم مرغ مغزها و آجیل، تخم مرغ و یا مصرف زیاد سبزیجات و میوه جات اجتناب کنید. برای کشف عللی مانند حساسیت به پروتئین‌های شیر، می‌توانید در صورت تغذیه با شیر مادر حداقل به مدت دو هفته از مصرف لبنیات گاوی به طور کامل اجتناب نمایید و همچنین در صورت استفاده از فرمولا‌ها و شیر خشک برای تغذیه نوزاد، باید به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز از شیر خشک نوع (HA یا هیپوالرژیک) از برندهای معتبر استفاده نمایید. به خصوص در مورد نوزادانی که اگزمای پوستی داشته و یا سابقه و یا آلرژی در پدر و مادر داشته‌اند.

۶- استفاده از پروبیوتیک‌ها

 استفاده از قطره‌های پروبیوتیک‌ها یعنی استفاده از میکروب‌های مفید روده و‌ایجاد بالانس میکروبی در روده نوزادان شیر مادر خوار و نوزادان شیرخشک‌خوار.

با وجودی که شیر مادر به طور طبیعی حاوی پروبیوتیک و میکروب‌های مفید (لاکتوباسیل بیفیدوس) لازم برای تکامل سیستم گوارشی نوزاد می‌باشد، ولی در شرایطی مانند استفاده از آنتی‌بیوتیک یا سزارین یا رژیم غذایی و یا لایف استایل نامناسب مادر، ممکن است پروبیوتیک‌های شیر مادر کاهش یافته یا تغییر یافته و نیاز به حمایت نوزاد توسط داروهای پروبیوتیک خوراکی جهت بهبود وضعیت گوارشی و کاهش کولیک نوزاد باشد. همچنین در نوزادانی که با شیر خشک بدون باکتری‌های مفید (پروبیوتیک‌ها) تغذیه می‌شوند، استفاده از این قطره‌ها البته با نظر و مشاوره پزشک ممکن است مفید باشد.

 

۷- استفاده از قطره‌ها کاهش‌دهنده گازهای روده‌ای

 استفاده از قطره سایمتیکون که باعث کاهش تولید گازهای روده‌ای می‌شود و دفع آن را تسریع می‌نماید، و یا استفاده از قطره‌های رازیانه که گاه می‌تواند مفید باشد.

گریپ میکسچر یا گریپ واتر نیز داروی مفیدی در کاهش قولنج نوزادی می‌باشد. که این‌ها در داروخانه‌ها موجود می‌باشند. ولی معمولا از سن ۲ ماهگی به بعد توصیه می‌گردد.

 

۸- استفاده از برخی داروهای گیاهی استاندارد

تصور می‌شود گیاهانی مانند بابونه، دانه رازیانه و نعناع دارای خاصیت ضد اسپاسم بوده ولی به علت عدم استاندارد‌های لازم جهت میزان داروی موثر و احتمال آلودگی در آنها به صورت سنتی توصیه نمی‌شوند مگر مواردی که به صورت استریل و با میزان‌های مشخص دارویی از داروخانه تهیه شود.

 

۹- استفاده از مانورهای آرامبخش در نوزاد

 هر نوزادی ممکن است جهت نگه داشتن و در آغوش گرفتن با یک پوزیشن یا قرار خاص مخصوص به خود آرام بشود مانند ایستاده در بغل یا دراز کشیده به شکم روی پای مادر و . . . . اگر شما برای چند نوزاد یک اقدام مشابه و یا یک مانور حرکتی مشابه جهت آرام کردن آنها انجام دهید، هر نوزاد برای آرام شدن پاسخی متفاوتی به اقدام مشابه می‌دهد. بنابراین سعی کنید بهترین اقدام یا مانور موثر را برای نوزاد خود پیدا کنیم و اغلب از آن استفاده نمایید. سعی کنید بیشتر در عصر‌ها و شب‌ها کودک را بغل کرده و یا ایستاده نگه داشته و با خود راه ببرید.

 

اقدامات یا مانورهای پیشنهادی

• ماساژ دادن شکم نوزاد، جمع کردن زانو‌های نوزاد به سمت شکم او؛
• استفاده از پستانک وتشویق به مکیدن بیشتر؛
• خواباندن نوزاد به شکم روی دست و پای مادر و یا در آغوش گرفتن نوزاد به صورت ایستاده (upright position) و ماساژ پشت نوزاد و گرفتن هوای معده نوزاد؛

 

• قنداق کردن نوزاد به صورت موقت؛

 

• استفاده از حمام آب گرم یا بطری آب ولرم و یا حوله گرم روی شکم نوزاد، نباید داغ باشد؛
• حرکات مانند تاب دادن نوزاد و یا تکان دادن نوسانی در گهواره و یا صندلی راحتی و یا در آغوش مادر؛

 

• قدم زدن با نوزاد در حالی که او را در آغوش گرفته و یا در داخل کیسه‌های حامل جلوی سینه مادر قرار داده شده؛
• استفاده از کالسکه، و راه بردن نوزاد با آن؛
• تغییر دادن مکان و محیط نوزاد؛
• کاهش محرکهای بینایی و شنوایی برای نوزاد؛
• آواز خواندن برای نوزاد و صحبت کردن با او؛
• ایجاد تماس پوست به پوست بیشتر، با مادر و پدر؛
• قرار دادن نوزاد در اتومبیل و رانندگی؛

 

می‌توانید به ویدیو آموزشی ساکت کردن گریه نوزاد در قسمت ویدیو‌ها مراجعه نمایید.

 

۱۰- استفاده از صداهای سفید

استفاده از صداهای سفید (White noises یا صدا‌های ثابت و پایدار) مانند صدای ماشین لباسشویی، جاروبرقی، سشوار، موسیقی آرامبخش، صدای ضربان قلب.

 

۱۱- استفاده از کمک سایرین برای آرام کردن نوزاد

در مواردی که مراقب یا مادر نوزاد کولیکی در طی ساکت کردن گریه نوزاد، دچار تنش روحی و خستگی زیاد شده است، سعی کنید از دیگر افراد خانواده جهت کمک در آرام کردن نوزاد و تغییر مراقب نوزاد استفاده نمایید.

 

۱۲- فراهم آوری سایر جنبه‌های آسایش نوزاد

به گریه‌های نوزادتان که به خاطر گرسنگی، تعویض پوشک و یا دمای محیط و یا خستگی و نیاز به خواب می‌باشد، بهتر است که پاسخ سریع داده شود. چرا که در صورت پاسخ‌های تاخیری به گریه‌های نوزاد در دراز مدت ممکن است تبدیل به یک رفلکس شرطی برای نوزاد گردد و گریه‌های او همیشه طولانی باشد و همچنین در تعاملات اجتماعی اینده او تاثیر نامطلوب داشته باشد.

 

۱۲- استفاده از استامینوفن زیر نظر پزشک

در نهایت در مواردی خواص با نظر پزشک می‌توان گریه‌های شدید نوزاد را که با اقدامات فوق پاسخ داده نمی‌شود، به صورت تک دوز از قطره استامینوفن به صورت دو قطره به ازای هر کیلوگرم از وزن نوزاد برای یک نوبت استفاده نمود. و بهتر است این اقدام را در آخرین قدم درمانی باشد و بیشتر از دو بار در هفته انجام نشود.

 

برای کولیک نوزاد چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

نوزادی که قبلاً تشخیص کولیک برای او داده شده است و گریه‌های زیاد و طولانی مداوم یک یا دو ساعته دارد ولی همراه با هر یک از علائم زیر می‌باشد، باید به پزشک مراجعه نماید:

• وجود تب؛
• استفراغ مکرر؛
• خون در مدفوع؛
• اسهال زیاد؛
• بد شیر خوردن (مکیدن یا نوشیدن بطری یا سینه به خوبی انجام نمی‌دهد)؛
• مدفوع سفت؛
• بد وزن‌گیری؛
• تغییرات ناگهانی در رفتار نوزاد؛
• کاهش حرکات و پاسخ گویی نوزاد و خواب آلودگی؛
• داشتن گریه‌ای عجیب و غریب و یا تغییر در تون و شدت گریه‌های نوزاد نسبت به قبل؛
• تنفس دشوار.

 

سوالاتی که در رابطه با کولیک نوزادتان باید از خود بپرسید:

جهت رسیدن به تشخیص بهتر و سریعتر کولیک نوزادی، بهتر است در منزل به موارد و سوالات زیر توجه و آنها را یادداشت نموده و با پزشک خود در میان بگذارید:

۱- چه زمانهایی از شبانه روز گریه‌های نوزاد رخ می‌دهد؟

۲- گریه‌های نوزاد چقدر طول می‌کشد؟

۳- آیا گریه‌ها همیشه به سرعت بعد از تغذیه شروع می‌شود؟
(که این می‌تواند دلیلی بر بیماری ریفلاکس معده و مری و یا آلرژی غذایی باشد)

۴- آیا همیشه گریه در زمان‌های مشخصی از شبانه روز رخ می‌دهد؟

۵- معمولاً چه عواملی باعث شروع شدن گریه نوزاد می‌شود؟

۶- چه عواملی یا اقداماتی باعث آرام شدن و ساکت شدن نوزاد می‌گردد؟

۷- نوع تغذیه نوزاد و روش تغذیه به چه صورت است؟

۸- آیا شدت و مدت گریه‌های نوزاد در طی روزها و هفته‌ها تشدید شونده بوده یا کاهش یابنده می‌شود؟

 

چند «باور غلط» در مورد کولیک نوزادی:

باور غلط ۱- ما هم باید همراه با نوزاد، سروصدا و بی‌قراری نمایم و ناامید بشویم؛

باور غلط ۲- بغل کردن نوزاد فایده ندارد؛

باور غلط ۳- گریه‌های نوزاد بعلت دل درد ناشی از یبوست و عدم امکان دفع مدفوع می‌باشد و برای دفع مدفوع نوزاد باید اقدامی ‌کرد؛

باور غلط ۴- گریه‌های نوزاد بعلت گرسنگی بوده و هر بار گریه می‌کند باید به او شیر داد.

 

چند «باور درست و صحیح» در مورد کولیک نوزادی:

– والدین باعث ‌ایجاد درد و ناراحتی در نوزادن نشده اند و نباید احساس گناه کنند؛

– کودک از شما ناراحت و عصبانی نمی‌باشد؛

– دردها و ناراحتی نوزاد خود به خود از بین خواهد رفت و خطری برای او ندارد و بعد از چهار ماهگی پایان می‌یابد.؛

– اگر که نوزاد شما کولیک و گریه دارد به این معنا نیست که او ناسالم می‌باشد ونوزاد شما دچار بیماری است بلکه علیرغم همه گریه‌ها او سالم است.

 

منابع

منابع معتبری که علاوه بر تجربیات شخصی در نگارش این مطلب از آن‌ها استفاده شده است:

• وبسایت بیمارستان کودکان استنفورد؛
• وبسایت معتبر UpToDate؛
• وبسایت مدلاین‌پلاس، سرویسی از کتابخانه پزشکی ملی آمریکا.