معجزه «قرار ایستاده» یا «پوزیشن آپ رایت» یا «مراقبت آغوشی» در نوزادان (مراقبت کانگورویی)
قرار ایستاده در نوزادان یا پوزیشن آپ رایت (upright position) یعنی در آغوش گرفتن و قرار دادن نوزاد در وضعیت ایستاده.
این پوزیشن یکی از روش‌های مراقبت مهم و مفید نوزادان رسیده (۳۸ هفته حاملگی – ترم) و نوزادان نارس (پره ترم) می‌باشد که باعث بهبود علائم و یا حتی درمان بعضی از مشکلات شایع دوران نوزادی در ماه‌های اول تولد می‌گردد.
این نوع مراقبت و در آغوش گرفتن بطور اختصاصی تحت عنوان «مراقبت آغوشی یا کانگورویی» در نوزادان نارس (۳۷ هفته حاملگی و کمتر از آن) همچنین به عنوان عاشقانه‌ترین آسان‌ترین و موثرترین روش مراقبت از نوزادان نارس مطرح و اجرا می‌شود و انقلابی در نحوه مراقبت از نوزادان نارس در قرن اخیر می‌باشد.
از آنجایی که مراقبت کانگورویی در آی سی یو نوزادان (NICU) اجرا می‌شود و به مادران آموزش داده می‌شود در این مقاله در مورد تاثیر و فواید استفاده از این روش بیشتر در نوزادان رسیده یا (ترم – ۳۸ هفته حاملگی و بالاتر) و همچنین در نوزاد نزدیک به ترم با وزن بیش از ۲.۵ کیلوگرم (یعنی نوزادانی که سابقه بستری و آموزش در این مورد را در NICU نداشتند) صحبت می‌شود و مادران گرامی باید بدانند که این روش در مورد نوزاد ترم و رسیده آنها هم قابل اجرا و فواید و اثرات مفیدی در بر خواهد داشت.
روش انجام پوزیشن آپ رایت
نوزاد را در وضعیت ایستاده و کمی خم شده و مایل به جلو حدود ۲۰ تا۳۰ درجه در آغوش مادر (و یا حتی پدر) بین سینه‌های مادر و یا روی شانه مادر قرار می‌گیرد و می‌تواند این مراقبت از ساعات اول پس از تولد شروع شود. بهتر است سنگینی نوزاد روی بدن مادر باشد (و نوزاد بصورت قائم عمودی قرار داده نشود).
در این پوزیشن بهتر است که تماس پوست به پوست نوزاد و مادر انجام شود و مادر، نوزاد ترم و رسیده خود را می‌تواند با لباس و یا ترجیحا بهتر است بدون لباس کامل یعنی با کلاه جوراب و پوشک به روی سینه خود در حالت ایستاده ۳۰ درجه به جلو، قرار داده و نوزاد را با پتوی نازک پوشانده و گرم نگه دارد.
البته در مراقبت آغوشی کانگورویی در نوزادان نارس، توصیه می‌شود که بدون لباس و با کلاه، جوراب و پوشک باشد، و نه با لباس کامل.
خود مادر نیز باید در شرایط و پوزیشن راحت و آرام و ریلکس قرار گرفته و روی صندلی راحت با پشت تکیه داده به عقب، حدود ۳۰ تا ۴۰ درجه قرار گیرد. بهتر است زیر پای مادر چهارپایه برای گذاشتن پای مادر وجود داشته باشد. بهتر است که مادر همزمان به موزیک آرامبخش و ملایمی گوش دهد و مادر مطمئن باشد که با این روش می‌تواند تمام عشق و محبت و علاقه خود را به صورت امواج انرژی مثبت به نوزاد خود منتقل کند.
قرار گرفتن نوزاد در آغوش مادر، بهتر است که به صورت دست و پای جمع شده و یا پوزیشن داخل رحم (یعنی زانوهای خم شده و دست‌ها و بازو‌های خم شده در کنار سینه و یا جلوی سینه) قرار گیرد.
همچنین سعی شود در این پوزیشن نوزاد طوری قرار گیرد که قادر به شنیدن ضربان قلب مادر باشد. در حین مراقبت از نوزاد باید توجه به پوزیشن و قرار گرفتن سر و گردن نوزاد بود که زیاد خم نشده باشد و راه هوایی او را مسدود نکرده باشد در صورت خم بودن زیاد گردن نوزاد به سمت سینه باید گردن او را صاف نموده و در پوزیشن مناسب قرار داد. در صورت تعریق نوزاد باید پوشش اضافی نوزاد مانند جوراب یا کلاه او را به صورت موقت درآورد و دمای بدن نوزاد را چک نمود که از ۳۷.۲ الی ۳۷.۴ درجه بیشتر نباشد.
در این روش نوزاد می‌تواند روی سینه مادر استراحت کند و یا شیر بخورد و یا بخوابد.
این روش به خصوص بعد از اتمام تغذیه و شیردهی، بسیار توصیه می‌شود.
فواید و اثرات مثبت پوزیشن آپ رایت
این روش مراقبتی به شدت و به صورت عجیبی در درمان و تسکین و بهبود مشکلات شایع در دوران نوزادی و شیرخوارگی موثر می‌باشد.
از جمله این مشکلات دوران نوزادی و شیرخوارگی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
ریفلاکس گاستروازوفاژیال
ریفلاکس گاستروازوفاژیال یا (ریفلاکس معده به مری یا برگشت شیر از معده به بالا)، که جز مشکلات شایع دوران نوزادی و شیرخوارگی می‌باشد با استفاده از این روش بعد از تغذیه یا در طی شبانه روز به مدت یک ساعت یا بیشتر در هر نوبت، شما می‌توانید به صورت موثری این مشکل را کاهش داده و و در مواردی حتی درمان نمایید.
خروج شیر از دهان
همچنین مشکل خروج شیر از دهان به میزان کم و یا (رگورجیتاسیون) که در دوران نوزادی و شیرخوارگی شایع می‌باشد به صورت موثری با این روش بهبود می‌یابد.
استفراغ‌های مکرر
به دنبال تغذیه‌های طولانی و حجیم در بعضی نوزادان و شیرخواران استفراغ‌های مکرر رخ می‌دهد که با انجام این روش بعد از اتمام تغذیه می‌توان از میزان آن کاست.
کولیک و قولنج شکمی
کولیک و قولنج شکمی نوزادان مشکل شایعی است که با این روش مراقبتی و در آغوش گرفتن نوزاد به صورت مکرر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در هر نوبت گریه نوزاد، در طی شبانه روز می‌توانید درد و گریه‌های نوزاد را کاهش دهید و به هضم و جذب بهتر شیر در سیستم گوارشی نوزاد کمک نمایید.
بی قراری‌ها و کم خوابی‌های نوزادان
برای بی قراری‌ها و کم خوابی‌های نوزادان می‌توانید با این روش خواب عمیق تر و طولانی تری را برای نوزاد خود رقم بزنید.
اضطراب و تنش در نوزاد
کاهش اضطراب و تنش در نوزاد و ایجاد آرامش برای او با این روش تسهیل می‌گردد.
صداهای غیر طبیعی در زمان تنفس نوزاد (بیماری لارنگومالاسی)
برای کاهش علائم ناشی از بیماری لارنگومالاسی که باعث صداهای غیر طبیعی در زمان تنفس و بخصوص در زمان دم و یا گریه نوزاد می‌شود و گاه مشکلات تنفسی برای نوزاد ایجاد می‌نماید با قرار دادن نوزاد در وضعیت ایستاده با زاویه ۳۰ درجه، علائم نوزاد بطور بارزی تسکین پیدا می‌کند. البته درمان و بهبود معمولاً به صورت خود به خود و پس از ۴ تا ۶ ماه می‌باشد.
گرفتگی بینی و صداهای خرخر تنفسی نوزادان
گرفتگی بینی نوزادان و صداهای خرخر تنفسی بعضی نوزادان که در وضعیت خوابیده به پشت رخ می‌دهد می‌تواند با این روش (پوزیشن آپ رایت)، بهبودی خوبی داشته باشد.
تکامل سیستم‌های عصبی مغزی
تکامل سیستم‌های عصبی مغزی و حواس پنجگانه نوزاد با این روش با سرعت و کیفیت بهتر رخ می‌دهد. بهبود و تسریع در تکامل حواس پنجگانه نوزاد. به این صورت که با لمس مادر حس لامسه و با بوی مادر حس بویایی، و با شنیدن صدای مادر حس شنوایی و با دهان و زبان خود پستان مادر را می‌چشد و حس چشایی قوی می‌شود و با دیدن صورت مادر حس بینایی او رشد و تکامل بهتر و سریعتری می‌یابد.
تکامل سیستم ایمنی نوزاد
در این روش مراقبت آغوشی، تماس بیشتر فیزیکی نوزاد و مادر ایجاد شده و نوزاد بیشتر در معرض باکتری‌های مفید مادری قرار گرفته و می‌تواند آنها را کسب نموده و در جهت تکامل سیستم ایمنی نوزاد مفید می‌باشد و بروز عفونت‌ها در نوزاد کاهش میابد.
امتناع از گرفتن پستان
این روش قرارگیری و پوزیشن نوزاد در آغوش مادر برای نوزادانی که پستان مادر را به خوبی نمی‌گیرند و یا از گرفتن پستان امتناع می‌کنند می‌تواند باعث افزایش تمایل نوزاد به گرفتن مجدد پستان مادر بشود.
سایر فواید پوزیشن آپ رایت و یا مراقبت کانگورویی و یا مراقبت آغوشی در نوزادان
از آنجایی که در مورد نوزادان نارس مطالعه و تحقیق بیشتری در این مورد انجام گرفته است، در ادامه به فوائد دیگر پوزیشن آپ رایت و یا مراقبت کانگورویی و یا مراقبت آغوشی در نوزادان و بخصوص نوزادان نارس به صورت زیر می‌پردازیم.
آرامش روحی وجسمی نوزادان
با این روش نوزادان به آرامش روحی و جسمی و پایداری ضربان قلب و تنفس و دمای بدن، بخصوص نوزادان نارس خواهند رسید.
بهبود و تسریع در تکامل سیستم عصبی
بهبود و تسریع در تکامل سیستم عصبی و از نظر حرکتی و روحی و روانی و عاطفی که درماه‌ها و سال‌های آینده باز تاب می‌نماید.
افزایش ارتباط عاطفی مادر و نوزاد
افزایش ارتباط عاطفی مادر و نوزاد و باندینگ مادر و نوزاد باهم و به عبارت دیگر اتصال و وابستگی تعلق روحی و عاطفی نوزاد به مادر و همچنین مادر به نوزاد افزایش می‌یابد و احساس دلبستگی بیشتری بین مادر و نوزاد ایجاد می‌شود و مهر مادری و مهر نوزادی در دل هر دو کاشته می‌شود.
تداوم شیردهی
افزایش زمان ارتباط مادر و نوزاد باعث بهبود و طولانی‌شدن تداوم شیردهی با شیر مادر و افزایش تولید و جریان شیر مادر می‌گردد و موفقیت بیشتردر امر شیردهی برای مادر می‌شود.
افزایش اعتماد به نفس مادر برای مراقبت از نوزاد
این روش باعث ایجاد اعتماد به نفس بیشتر در مادر برای مراقبت نوزادش می گردد و همچنین باعث کاهش مشکلات روحی عاطفی و افسردگی‌ها (دپرسیون‌های) بعد از زایمان برای مادر می‌شود.
مراقبت آغوشی در مادران باعث آرامش و افزایش حس رضایتمندی از خود در آنها می‌شود.
بهبود تغذیه نوزاد
همچنین تغذیه در این وضعیت و پوزیشن آپ رایت برای نوزادان نارس و حتی رسیده باعث کاهش در مشکلات تنفسی و تنگی نفس‌های آتی و عفونت‌های گوشی و تب‌های مکرر و استفراغ‌های حین تغذیه و بعد از تغذیه می‌شود.
ترخیص نوزاد نارس
ترخیص نوزاد نارس از بیمارستان سریعتر رخ می‌دهد.
افزایش ذخیره انرژی و بهبود افزایش وزن‌گیری
مراقبت آغوشی در نوزادان نارس باعث افزایش ذخیره انرژی در نوزاد و بهبود درافزایش وزن‌گیری بهتر نوزادان نارس می‌شود زیرا محیط امن و آرامشی که در آغوش مادر هست، استرس‌ها و محرک‌های محیطی را کاهش داده و حرکات بی هدف دفاعی نوزاد را در برابر محرک‌های محیطی کاهش می‌دهد و از طرفی محرک‌های مثبت و الهام بخش در این پزیشن برای نوراد ایجاد می‌شود. همچنین در این نوزادان انتشار اکسیژن در تمام بدن و به خصوص در مغز با کیفیت و یکنواختی بهتری انجام می‌شود.
خواب راحت طولانی‌تر و عمیق‌تر
باعث ایجاد خواب راحت طولانی‌تر و عمیق‌تر در نوزاد می‌شود و همچنین پس از بیداری نوزاد انرژی و شادابی نوزاد بیشتر خواهد بود. نوزاد در زمان این مراقبت می‌تواند در آغوش مادر بخوابد و با خواب عمیق‌تر می‌تواند تکامل و ترمیم و استراحت سلول‌های مغزی بیشتری داشته باشد.
اغلب این فوائد به صورت کامل و دقیق و در مطالعات و مقالات و کتب علمی معتبر ذکر شده است بخصوص در نوزادان نارس بیشتر تحقیق شده است ولی اخیراً در مورد نوزادان رسیده هم مطالعاتی در حال انجام می‌باشد ولی به اطلاع می‌رسانم که اغلب این مواردی که در نوزادان ترم و رسیده ذکر شد طی سال‌های کاری‌ام به صورت کامل و دقیق در کلینیک و مراکز درمانی تجربه کرده‌ام و خلاصه آن را برای شما بیان نمودم. اغلب مشکلات و شکایات مادران در ارتباط با نوزادشان در کلینیک من، با این روش بهبود و یا کاهش می‌یابد و نتایج و بازخوردهای مثبت آن را به دفعات مشاهده نموده‌ام.
مدت قرار ایستاده در نوزاد در آغوش مادر بهتر است بیش از نیم ساعت و در نوزادان نارس از حداقل یک ساعت باشد تعداد دفعات آن در طی شبانه روز می‌تواند هرچه بیشتر و تا ۱۰ بار در شبانه روز باشد این بستگی به تحمل مادر و نیاز نوزاد دارد. همچنین پدر می‌تواند در این امر به مادر کمک نماید.
توصیه می‌شود که تمام نوزادان رسیده ویا نارس پس از تغذیه حداقل به مدت نیم ساعت و یا بیشتر از یک ساعت بسته به شرایط مادر و نیاز نوزاد و نارس بودن او به صورت ایستاده با شیب ۳۰ درصد به روی سینه مادر قرار بگیرند و این زمان هیچ ربطی به دفع گاز معده نوزاد و یا آروغ زدن او ندارد. متاسفانه اغلب مادران پس از آروغ زدن کودک پوزیشن فوق را متوقف کرده و نوزاد را مجدد به صورت خوابیده روی تخت و یا روی دست خود نگه می‌دارد.
یک باور نادرست و مخرب در رابطه با پوزیش آپ‌رایت: بغلی شدن شیرخوار
متاسفانه طی این سال‌ها مکررا مادران زیادی را مشاهده نمودم که یا از این روش مراقبتی استفاده نمی‌کنند و یا برای استفاده از این پوزیشن به مدت طولا نی، نیم‌ساعت یا یک ساعت، امتناع می‌کنند و آن را باعث بغلی شدن نوزاد می‌داند که یک باور قدیمی و غیرعلمی می‌باشد. بطوریکه فواید این پوزیشن و مراقبت آغوشی نوزاد ده‌ها برابر بیشتر از ضرر بغلی شدن نوزاد می‌باشد.
منابعی که در نگارش این مطلب علاوه بر تجربیات شخصی استفاده شده است:
- مراقبت کانگرویی: مراقبت مادرانه آغوشی. سوزان لودینگتن-هو، با همکاری سوزان‌ک گلانت؛ ترجمه ملیحه کدیور، شادی نوربخش.
- مراقبت آغوشی – معاونت درمان – دانشگاه علوم پزشکی تهران
- مقاله علمی Feeding young infants with their head in upright position reduces respiratory and ear morbidity از ژورنال معتبر نیچر
بیشتر بخوانید:
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
مطالب مرتبط
شقاق و درد نوک پستان مادر
مراقبت‌ها و مسائل شایع نوزاد پسر
