ترمور و جترنس (tremor and jitteriness)
حرکات ابنرمال و غیر ارادی و ریتمیک در دوران نوزادی و شیرخوارگی شایع می‌باشد و میتوانند به صورت خوش خیم (فیزیولوژیک) و یا در زمینه مشکلات عصبی و یا متابولیکی (پاتولوژیک) دیده شود.
ترمور (tremor) یک سری حرکات نوسانی ریتمیک است که خودبه‌خود و غیر ارادی در نوزاد و یا شیرخوار اتفاق می‌افتد. حرکات با آمپلیتود یا دامنه مساوی و حول یک محور ثابت رخ می‌دهد. انواع ترمور از جمله نوع:
۱- ترمورد ظریف یا fine با فرکانس بالا (بیشتر از ۶ هرتز در ثانیه) و دامنه کوتاه (کمتر از سه سانتی متر) وجود دارد؛
۲- از طرفی نوعی ترمور خشن یا coarse با فرکانس بالاتر و دامنه کوتاه‌تر دیده می‌شود.
نوع آخر معمولاً باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد و نیاز به بررسی‌های آزمایشگاهی و یا معاینه عصبی دقیق‌تری می‌باشد، چراکه ممکن است به ندرت با مواردی پاتولوژیک و یا بیمارگونه همراه باشد.
جترنس یک ترمور در نوزاد شیرخوار (منبع)
جترنس یک ترمور مکرر می‌باشد.
در طب نوزادان عبارت ترمور یا جترنس گاه به جای هم استفاده می‌شوند.
یکی از شایع‌ترین حرکات غیر ارادی در نوزادان سالم و ترم، ترمور tremor یا جترنس jitternes می‌باشد.
جترنس
جترنس به صورت یک سری حرکات نوسانی ریتمیک ۵ تا ۶ هرتز در ثانیه است و به صورت خودبه‌خود در نوزاد و یا شیرخوار رخ می‌دهد این حرکات در اغلب موارد در زمانی که نوزاد «اکتیو» است یا «در حال حرکت زیاد» یا «گریه» و یا «معاینه توسط پزشک» می‌باشد، رخ می‌دهد و خیلی کمتر در زمان استراحت و آرامش نوزاد اتفاق می‌افتد؛ ولی در زمان خواب رخ نمی‌دهد. این نوزادان اغلب هوشیار (alert) یا با هوشیاری زیاد (hyper alert) می‌باشند.
این حرکات بیشتر در اندام‌های فوقانی و تحتانی، دست‌ها و پاها و گاه در شانه و چانه رخ می‌دهد.
جترنس یا ترمور اغلب در اندام‌های انتهایی دیده می‌شود (منبع)
آیا ترمور یا جترنس برای نوزاد خطرناک است؟
در اغلب موارد جایی برای نگرانی والدین وجود نداشته و والدین باید آگاه باشند که صدمه‌ای به نوزاد آنها وارد نمی‌شود و این مسئله خود به خود به تدریج طی چند هفته یا ماه کمتر شده و رفع می‌شود و نیاز به اقدامات تشخیصی و درمانی خاصی وجود ندارد. همچنین این حرکات صدمه یا تاثیری بر هوش و وضعیت شناختی کودکشان نخواهد داشت و سرانجام عصبی نرمال خواهند داشت همچنین باعث افزایش ریسک تشنج در آینده در فرزندشان نمی‌شود.
فرق ترمور یا جترنس با تشنج چیست؟
۱- ترمور با تحریک حسی و پوستی و فیزیکی می‌تواند تولید شود و از طرفی می‌تواند با گرفتن اندامی که مبتلا به این حرکت شده و یا با جمع کردن دست و یا بازوی مبتلا و خم کردن آن می‌توان ترمو را متوقف کرد و یا کم کرد؛ بر خلاف تشنج.
پس ترمور حساس به محرک‌ها است و با گرفتن اندام می‌تواند کاهش یا توقف در حرکات دیده شده.
۲- ترمور همراه با انحراف ابنرمال چشم نمی‌باشد. بر خلاف تشنج که با انحراف و یا حرکت ابنرمال چشم‌ها می‌تواند همراه باشد.
۳- با مکیدن انگشت فرد معاینه‌کننده می‌تواند متوقف شود.
۴- نوع و شکل تشنج و ترمور در ظاهر با هم فرق دارند.
۵- به دنبال ترمور و یا همراه آن تغییرات اتونوم یعنی تغییر در فشار خون ضربان قلب و یا مشکل تنفسی ایجاد نمی‌شود، برخلاف تشنج.
میزان خطر ترمور و جترنس برای نوزاد چقدر است؟
در ۵۰ تا ۷۰ درصد نوزادان سالم و ترم درجاتی از ترمور و جترنس خوش خیم یا (ایزوله) و یا به عبارت دیگر فیزیبولوژیک دارند، که اغلب نوع ظریف (fine) بوده و در مواردی مانند سرمای بدن، دیده می‌شود در چند روز اول تولد ایجاد می‌شود و طی یک هفته خود به خود شدت آن و دفعات آن کم می‌شود و سرانجام از بین می‌رود.
در چه مواردی از ترمور یا جترنس به پزشک مراجعه کنیم؟
با وجودی که جترنس در اغلب نوزادان خوش‌خیم و بی‌ضرر است و مشکلی برای نوزاد ایجاد نمی‌کند، ولی باید توجه داشت که در موارد ذیل بهتر است به پزشک مراجعه کرده و در جهت رد کردن علل دیگر پاتولوژی که نادر است اقدام تشخیصی انجام شود:
۱- جترنس برای مدت طولانی بیشتر از چندین هفته یا ماه ادامه دارد؛
۲- با افزایش سن نوزاد جترنس شدیدتر می‌شود؛
۳- در موارد انواع خشن جترنس (coarse)؛
۴- مواردی که با گرفتن دست یا اندام مبتلا ترمور متوقف نمی‌شود و یا کاهش نمی‌یابد.
موارد پاتولوژیک ترمور یا جترنس می‌تواند به دنبال بیماری در نوزاد، ایجاد شود؛ مانند:
- عفونت در نوزاد،
- صدمات مغزی خفیف یا متوسط؛ به علت هیپوکسی (کمبود اکسیژن رسانی به مغز)، و یا به علت خونریزی مغزی، و یا پر کاری تیروئید و یا محرومیت از داروهای مخدر در مادر معتاد
البته موارد کاهش قند و کلسیم خون را هم می‌توان به عنوان این گروه دسته‌بندی کرد. همچنین جترنس می‌تواند در نوزادان نارس و سوء رشد در داخل رحم (IUGR)، یا نوزادان مادر دیابتی و نوزادانی که غلظت خون بالایی دارند دیده شود.
ترمور یا جترنس در نوزاد (منبع)
در این موارد ارزیابی و آزمایشات برای نوزاد بر اساس شرح حال دقیق قبل و یا حین زایمان و معاینه فیزیکی نوزاد ممکن است متفاوت بوده و به صورت زیر باشد:
- کنترل قند خون؛
- کنترل کلسیم خون؛
- کنترل میزان سطح ویتامین D در بدن؛
- بررسی فسفر و منیزیم و آلکالن فسفاتاز؛
- بررسی تیروئید؛
- عفونت و یا بیماریهای متابولیک؛
- و در مواردی شاید نیاز به MRI برای مغز وجود داشته باشد.
بنابراین متوجه شدید، با وجودی که معمولاً خود جترنس به تنهایی برای نوزاد خطری نداشته و باعث عوارض و صدمات مغزی به صورت حاد و یا در آینده نمی‌شود، ولی همیشه خوش خیم نمی‌باشد. در موارد نادر پاتولوژی که در بالا ذکر شد عامل زمینه‌ساز جترنس پاتولوژیک ممکن است بندرت در صورت عدم تشخیص صدماتی عصبی یا جسمی را به صورت حاد و یا در دراز مدت در کودک ایجاد نماید.
از جمله یکی از موارد پاتولوژی و مهم که در سال‌های اخیر به آن توجه شده و قبلاً به عنوان علت ترمور بررسی نمی‌شد، همین کمبود ویتامین D بوده که به سادگی قابل تشخیص و درمان می‌باشد و می‌توان از عوارض این بیماری پیشگیری کرد.
ترمور در نوزادان یا شیرخواران (منبع)
نوعی از ترمور در نوزادان یا شیرخواران که در چانه نوزاد دیده می‌شود و به صورت لرزش در چانه و بیشتر در حین گریه کردن رخ می‌دهد، می‌تواند به صورت فامیلی و ارثی اتفاق بیافتد و تا مدت‌ها طول بکشد.
منابع معتبر علمی:
- رابطه کمبود ویتامین D و ترمور در نوزادان؛
- حرکات ابنرمال در نوزادی جتر نس و میو کلونیک؛
- تفاوت جترنس و تشنج؛
- میوکلونوس.
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
مطالب مرتبط
شقاق و درد نوک پستان مادر
مراقبت‌ها و مسائل شایع نوزاد پسر
